Ποιο το μέλλον του Napster ;

Από τον Αλέξανδρο Μπούκουρη

(djalex@kybernografoi.gr)

Το “Napster” είναι ένα πρόγραμμα που αξιοποιώντας το Internet μας επιτρέπει να ανταλλάσσουμε αρχεία μουσικής (τραγούδια .mp3) με άλλους χρήστες αυτού του προγράμματος.

 

Μόλις εγκαταστήσουμε το Napster στον υπολογιστή μας, δίνουμε ένα ψευδώνυμο και με αυτό είμαστε πλέον γνωστοί στην «κοινότητα» του Napster. Το πρόγραμμα αμέσως βρίσκει ότι τραγούδια έχουμε στον υπολογιστή μας, και τα προσφέρει σε όποιον τα ζητήσει. Αντίστοιχα και εμείς μπορούμε να πάρουμε όποιο τραγούδι θέλουμε από το δίσκο οποιουδήποτε άλλου χρήστη που χρησιμοποιεί το Napster.

 

Την πρώτη έκδοση αυτού του προγράμματος έφτιαξε ο Shawn Fanning τον Ιανουάριο του 1999, όταν ήταν ακόμη στο πανεπιστήμιο. Ο Shawn όπως ο ίδιος υποστηρίζει, θέλησε να συνδυάσει τα προτερήματα της «κοινωνίας» του IRC που του άρεσαν ιδιαίτερα με τη πρακτική του να βρίσκεις και να μοιράζεσαι αρχεία μουσικής στο Internet. Το όνομα «Napster» προήλθε από το ψευδώνυμο που του είχαν βγάλει η φίλοι του στο σχολείο, και θέλησε να ονομάσει έτσι το πρώτο του πρόγραμμα.

 

Όταν η πρώτη έκδοση του Napster τιτλοφορήθηκε ως «Το αρχείο της εβδομάδας» από το download.com αφού το κατεβάσανε περισσότερα από 300.000 άτομα, κατάλαβε την εμπορική του αξία και αποφάσισε να ασχοληθεί αποκλειστικά με την εξέλιξη αυτού του προγράμματος.

 

Το Μάιο του 1999, ιδρύθηκε η «Appellant Napster Inc.» με τη μέθοδο χρηματοδότησης του «venture capital». Διευθυντής της εταιρείας ανέλαβε ο Hank Barry, ένας εκ των συνεταίρων της εταιρείας «Hummer Winblad Venture Partners» η οποία ήταν η κύριος χρηματοδότης της Napster Inc. Σήμερα η εταιρεία αυτή απασχολεί 45 άτομα προσωπικό, ενώ πρόσφατα εξόφλησε το 3ο πακέτο χρηματοδότησης αξίας 15 εκατομμυρίων δολαρίων, δηλαδή περίπου 6 δις δραχμές. (ελπίζω να μη τα θέλετε και σε Ευρώ!)

 

Το Napster εξελίχθηκε πολύ γρήγορα και έφτασε να έχει 32.000.000 χρήστες σε όλο τον κόσμο. Όπως θα ήταν φυσικό, το ίδιο γρήγορα απέκτησε πολλούς φίλους, φανατικούς υποστηρικτές αλλά και ορκισμένους εχθρούς!. Έτσι άρχισαν οι πρώτες ενοχλήσεις και οι δικαστικοί αγώνες.

 

Στις 3 Μαίου 2000, το γνωστό γκρουπ “Metallica” ζήτησε από το Napster να κόψει την πρόσβαση σε  317.000 χρήστες οι οποίοι προσέβαλαν τα δικαιώματα του γκρουπ ανταλλάσσοντας τραγούδια τους. Περισσότεροι από 30.000 χρήστες κινδύνευσαν να βρεθούν αντιμέτωποι με το νόμο στις 26 Μαίου, επειδή οι Metallica αποφάσισαν να στραφούν ενάντια των οπαδών τους που αντάλλασσαν μουσικά κομμάτια τους.

 

Στα τέλη του ‘99 άρχισε η δικαστική διαμάχη με το RIAA, (Recording Industry Association of America's). To RIAA υποστηρίζει ότι όλοι οι χρήστες του Napster καταπατούν πνευματικά δικαιώματα της ένωσής τους, και θέλει να σταματήσει να υφίσταται. Στη πραγματικότητα η ένωση προσπαθεί να καταπατήσει την τεχνολογία της ελεύθερης διακίνησης αρχείων, η οποία όπως υποστηρίζει είναι καταστροφική για τα συμφέροντα της, σύμφωνα με το Napster.

 

Αν δούμε όμως τα στοιχεία που παραθέτει το Napster και άλλα μέσα μαζικής ενημέρωσης, θα καταλάβουμε ότι το Napster δημιουργεί και ένα είδος «αρνητικής πώλησης». Με το πρόγραμμα αυτό έχεις τη δυνατότητα να ακούσεις και να πάρεις διάφορα τραγούδια, αλλά σύμφωνα με στατιστικές οι περισσότεροι χρήστες πηγαίνουν και αγοράζουν τα CDs. Ότι περίπου γίνεται και με τα προγράμματα της Microsoft. Ελεύθερη παράνομη διακίνηση, προκειμένου να εδραιωθούν στην αγορά. Χρησιμεύει δηλαδή ως ένα εργαλείο προώθησης (marketing tool).

 

Σύμφωνα λοιπόν με στατιστικές που παραθέτει το Napster και άλλοι οργανισμοί, στους πρώτους 4 μήνες του 2000, υπήρξε μία αύξηση της τάξης του 8% στις πωλήσεις των CDs στην Αμερική. Σύμφωνα με την έρευνα του «Greenfield Online» και του «YouthStream Media Networks» που έγινε σε 1135 φοιτητές, το 75% αυτών έχουν κατεβάσει μουσική από το Internet, ενώ το 58% αυτών χρησιμοποίησαν το Napster. Το 66% αυτών, δήλωσαν επίσης ότι κατέβασαν τη μουσική προκειμένου να ακούσουν δείγματα της μουσικής που ήθελαν να αγοράσουν.

 

Από που βγάζει χρήματα το Napster ;

Μία καλή απορία που είχα ξεκινώντας το άρθρο για το Napster, ήταν από πού βγάζουν τα εκατομμύρια που ξοδεύουν. Δυστυχώς δεν έχω καταφέρει να βρω την απάντηση, καθώς η εταιρεία δηλώνει ρητά και ξεκάθαρα: «Η Napster Inc.  δεν έχει επιλέξει να δημοσιοποιήσει το επιχειρηματικό μοντέλο της προς στιγμή. Η Napster In. είναι μία εταιρεία με ιδιωτικά συμφέροντα.» Σε σχετικές ερωτήσεις που υποβάλαμε στην εταιρεία, μας απάντησε η εκπρόσωπος τύπου Κα Karen De Marco, ότι δεν μπορούν να απαντήσουν σε καμία ερώτησή μας.

 

Η παραπάνω στάση μπορεί να μας βάλει μόνο σε κακοπροαίρετες σκέψεις. Για ποιο λόγο δεν αποκαλύπτουν το επιχειρηματικό προφίλ τους; Που βρήκαν σε λιγότερο από 2 χρόνια περίπου 6 δισεκατομμύρια δραχμές για να ξεπληρώσουν τη χρηματοδότηση; Από πού πληρώνουν τους αρκετά μεγάλους μισθούς του προσωπικού τους; 45 άτομα προσωπικό τι εργασίες κάνουν και από πού βρίσκονται τα χρήματα για να τους πληρώνουν; Πως στις 25 Απριλίου του 2000 το Napster χρηματοδότησε τη περιοδεία των «Limp Bizkit, Cypress Hill και TBD» ύψους 1.8 εκατομμύρια δολαρίων; Από πού βρέθηκαν όλα αυτά τα χρήματα αφού δεν υπάρχουν διαφημίσεις στο πρόγραμμα;

Τέτοιες σκέψεις μας βάζουν σε μεγάλα ερωτήματα. Τι είναι αυτό που διαθέτει και μπορεί να δώσει δύναμη στο Napster; Φυσικά οι 32.000.000 χρήστες που έχουν εγκατεστημένο στον υπολογιστή τους το Napster. Πως όμως μπορούν να μας εκμεταλλευτούν για να βγάζουν κέρδος; Με τα προσωπικά στοιχεία της εγγραφής; Με διαφημίσεις (που τις είδατε;;). Και για ποιο λόγο δεν αποκαλύπτουν τις πηγές των εσόδων τους; Μήπως θα είχαν πρόβλημα οι 32 εκατομμύρια χρήστες αν μάθαιναν τις πηγές των εσόδων τους; Μήπως δεν είναι και τόσο θεμιτά τα μέσα τους; Απλές σκέψεις είναι…

Τελευταίες εξελίξεις και… το μέλλον;

 

Στις 11 Ιανουαρίου του 2001, έγινε συμφωνία μεταξύ του CDNOW (WebSite που πουλάει CDs) και του Napster. Το Napster έβαλε ένα ειδικό κουμπί στην 9η Beta έκδοση του προγράμματος που μας μεταφέρει κατευθείαν στο http://napster.cdnow.com μία έκδοση του CdNow όπου μπορούμε να αγοράσουμε τα cd που θέλουμε. Αυτό μπορεί να απαντήσει στις παραπάνω ερωτήσεις μας, για ανεύρεση οικονομικών πόρων, αλλά εκτός του ότι είναι πολύ πρόσφατο, δεν είναι και ικανό να καλύψει όλα αυτά τα εκατομμύρια δολαρίων που έχουν ξοδευτεί μέσα στα σχεδόν 2 χρόνια που λειτουργεί το Napster.

 

Τον Οκτώβριο του 2000, η Bertelsmann (βλέπε BMG, ένα από τις 5 δισκογραφικές που αντιπροσωπεύει το RIAA) ήρθε σε συνεννόηση με το Napster και ανακοίνωσε ότι θα σταματήσει να τους κυνηγά νομικά εφόσον θα μετατραπεί σε ένα ασφαλές σύστημα παροχής υπηρεσιών με χρέωση. Μία τέτοια συνεργασία στο σημείο αυτό είναι απαραίτητη προκειμένου να μπορέσει το Napster να συνεχίσει να υφίσταται. Στη συνέχεια ακολούθησε πρόσφατα η «Edel Music», μία ανεξάρτητη δισκογραφική με έδρα τη Γερμανία, που παράγει και διανέμει τη μουσική αρκετών καλλιτεχνών όπως των Roxette, Jennifer Paige, Phunky Data κ.α.

 

Η νέα μορφή του Napster επιβάλει ότι θα πρέπει να υπάρχει κάποια μορφή συνδρομής, καθώς για να ισχύσει η συμφωνία θα πρέπει να μετατραπεί σε ένα πρόγραμμα με κάποιου είδους χρηματική συνδρομή. Το μόνο που δε με πείθει προσωπικά είναι η «δέσμευσή τους» ότι η κοινότητα του Napster θα ξέρει που ακριβώς πηγαίνουν τα χρήματά τους… Εδώ αυτή τη στιγμή δεν ξέρουμε από πού βγάζουν τόσα δις, θα ξέρουμε που θα πηγαίνουν οι συνδρομές;

 

Το Napster πάντως, όπως υποστηρίζει θα συνεχίσει να παρέχει και δωρεάν υπηρεσίες (πως αλλιώς θα κρατήσει τους χρήστες του). Στην ουσία αυτό που προτίθεται να κάνουν από τα λεγόμενά τους, θα είναι δύο ειδών υπηρεσίες. Μία χωρίς κόστος με κάποιους περιορισμούς, και μία άλλη με κάποια συνδρομή στην οποία θα δίνουν επιπλέον υπηρεσίες. Από αυτά τα χρήματα σκοπεύουν να πληρώνουν τις δισκογραφικές εταιρείες και τους καλλιτέχνες για τα δικαιώματα των τραγουδιών που διακινούνται. Βέβαια ένας άλλος επίσης γνωστός τρόπος «δήθεν χρέωσης» θα είναι να γίνει το πρόγραμμα shareware. Να δίνεται δωρεάν και να ζητάνε να τους πληρώσουμε συνδρομή για το «κλειδί». Κάτι που θα μπορούμε φυσικά να το βρούμε ελεύθερα σε διάφορα «crack sites», οπότε να μην είναι και απαραίτητο να πληρώνουμε. Όπως γίνεται με τα περισσότερα shareware και commercial προγράμματα.

 

Στο άμεσο μέλλον δεν προβλέπονται ιδιαίτερες αλλαγές πάντως, οπότε μπορείτε άφοβα να μπείτε και να «ανταλλάξετε» τα αγαπημένα σας τραγούδια. Πρώτα πρέπει να έρθουν σε επαφή με όλες τις εταιρείες, στιχουργούς, καλλιτέχνες, να γίνει αποδεκτός αυτός ο τρόπος λειτουργίας του Napster, και σιγά – σιγά να δρομολογηθεί ο νέος τρόπος λειτουργίας και… χρέωσης.

 

Το νέο μοντέλο του «Napster» είναι σχεδόν έτοιμο, αλλά δεν έχει παρουσιαστεί ακόμη, καθώς αναμένονται οι τελευταίες συμφωνίες. Κατεβάστε λοιπόν τώρα που προλαβαίνετε τα τραγούδια που σας λείπουν… γιατί το μέλλον ποτέ δεν ξέρετε πως θα είναι. Όπως λέμε όμως από παλιά στο Internet… Information Wants To Be Free… οπότε… πάντα θα υπάρχει Free Stuff στο Internet σε κάθε τομέα.